1
عضو هیات علمی گروه پژوهشی بهینه سازی و فرآوری گیاهان دارویی، جهاد دانشگاهی واحد خراسان جنوبی، بیرجند، ایران
2
هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند
3
هیات علمی جهاد دانشگاهی
چکیده
عناب Zizyphus jujuba Mill از تیره Rhamnaceae، دارای خواص دارویی ملین، تصفیه کننده خون و آرام کننده اعصاب است. تحقیق، به منظور ارزیابی صفات مورفولوژیکی، ترکیبات فنولی، تاننی و فلاونوئید اکوتیپ های گیاه دارویی عناب جهت دست یابی به اکوتیپ برتر به اجرا در آمد. 14 اکوتیپ عناب از کلکسیون جهاد دانشگاهی واحد خراسان جنوبی، که از مناطق مختلف گردآوری گردیده، در بهار 1396 گل و برگ در مرحله تمام گل، و میوه در مرحله رسیدن کامل جمع آوری گردیدند. ترکیبات فنلی و تانن کل با روش ماکار و میزان فلاونوئید کل با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا انجام گرفت. گروه بندی اکوتیپ ها بر اساس صفات مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی از طریق تجزیه خوشه ای و همبستگی صفات کمی نیز به روش پیرسون انجام شد. نتایج نشان داد که عملکرد فلاونویید با طول و عرض میوه و نسبت آنها همبستگی مثبت معنی داری داشت. عملکرد فنل نیز با طول و عرض میوه و عملکرد تانن با فنل همبستگی مثبت معنی داری نشان داد. نتایج تجزیه واریانس صفات مورفولوژیک شامل طول و عرض برگ، نسبت آنها، طول و قطر میوه و نسبت آنها و وزن هزاردانه ژرم پلاسم متنوعی از گیاه عناب در ایران نشان دادند. از نظر صفات مورفولوژیک اکوتیپ هسته درشت دارای حداکثر ماده موثره بود. اکوتیپ های از نظر فیتوشیمیایی نیز اختلاف معنی دار آماری نشان دادند. بر اساس تجزیه خوشه ای، 14 اکوتیپ در 2 گروه جداگانه قرار گرفتند. ارزیابی صفات مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی بین اکوتیپ ها تنوع بالایی نشان دادند.
Balta, M.F.,Celik, F., Turkoglu, N., Ozrenk, K. and Ozgokce, F., 2009.Some fruit traits of Hawthorn (Cratagus spp.) genetic resources from Malatya, Turkey. Research Journal of Agriculture and Biological Sciences. 2: 531-536.
Chang, Q., Zuo, Z., Harrison, F. and Chow, M.S., 2002. Hawthorn. The Journal of Clinical Pharmacology, 42: 605-612.
Chiti, S., Mortazavi, S.A., Basiri, Sh. and Sharifi, A., 2013. Evaluation of some physicochemical and nutritional characteristics of two jujube cultivars in Khorasan province. The first regional conference of medicinal herbs in the north of the country.
Davis, F.S. and Albrigo, L.G., 1994. Citrus. CAB international press, Wallington, UK. P. 9814.
Hossein Ava, S. and Saifi. A., 2002. jujube. Technical Publications of the Tate Organization Promotion. Tehran: 17
Ghos, K., 2009. Forgotten Fruit Jujube, South Khorasan Jihad Organization, Saeedi Manesh Publications.
Khakdaman, H., Pourmidani, A. and adenani, M., 2006. Genetic variation of different ecotypes of jujube (Zizyphus jujuba Mill.) In Iran using cluster analysis. Genetic research and improvement of Iranian pasture and forest plants. 14: 214-202.
Khirakhosyan, A., Kaufman, P., Warber, S., Zick, S., Aaronson, K., Bolling, S. And Change, S.C., 2014. Applied environmental stresses to enhance the levels of polyphenolics in leaves of hawthorn plants. Physiologia Plantarum, 121: 182- 186.
Makkar, H.P., 2003. Effects and fate of tannins in ruminant animal adaptation to tannins and strategies to overcome detrimental effect of feeding tannin-rich feed. Small Ruminant Research. 49: 241-256.
Martin. M. and Meyer, J.R., 1971. Phosphours utilization from internal and external sources in the growth of woody ornamental plants. Amer. Soc. Hort. Sci 96 (2): 209-212.
Mirhaydr, H., 1993. Plant Education: The use of medicinal herbs in the prevention of disease treatment (Vol. 2), Office of the Publishing of Islamic Culture.
Mirza., M. and sefidkon, F., 1999. Essential oil composition of two Salvia species from Iran, Salvia nemorosa L. and Salvia reuterana Boiss. Flover and fragrance J. 14: 230-232.
Nakhaei, A., 2016. Atlas of genetic reserves of garden products in South Khorasan province. Fekre bekr Press, Tehran.
Obeso, J.R. and Herrera, C.M., 2004. Inter-and intraspecific variation in fruit traits in co-occurring vertebrate-dispersed plants. International Journal of Plant Science, 55: 382-387.
Omidbigi, R., 2009. Production and processing of medicinal plants. Astan Quds Razavi Publishing House, Vol. 4, Fifth Edition, 438pages.
Pouyan, M., 2016. Medicinal plants of Southern Khorasan, Islamic Azad University, Birjand.
Rastegar, S. and Hasanzadeh, H., 2015. Evaluation of Quantitative and Qualitative Characteristics of Fruit of 11 Indigenous (Ziziphus mauritiana) Genotypes in Hormozgan Province. Plant Products of Shahid Chamran University - Faculty of Agriculture. 38(3): 0254- 3648.
Salehi, F., Aroee, H., Naghdi badi, H., Nemati, S. and Tolyat, M., 2017. Evaluation of morphophysiological and phytochemical traits of different ecotypes (Salvia multicaulis Vahl.) of Hamedan province. Journal of Medicinal Plants. Sixteenth Year, Fourth Edition, Special Issue No. 11.
Westwood, M., 1992. Working fruit in temperate regions (Translation Y. Rasool zadegan). Isfahan University Press.
Zargari, A., 1992. Medicinal Plants. first volume. Tehran University Press.
)