بررسی اثر کیتوزان و نانوکیتوزان بر خصوصیات زراعی و اسیدهای چرب امگا 3، 6 و 9 در برخی ارقام گیاه دارویی (Nigella sativa L.) تحت تنش خشکی

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه گیاهان دارویی- دانشکده کشاورزی- دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک- اراک- ایران

2 گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک، اراک، ایران

3 دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

4 گروه گیاهان دارویی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه اراک، اراک، ایران

چکیده

چکیده
تنش آبی یکی از عوامل محدود کننده رشد گیاهان می­باشد. به منظور بررسی اثر کیتوزان و نانوکیتوزان بر گیاه سیاهدانه (Nigella sativa L.)تحت تنش خشکی، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک در سال 1395 اجرا گردید. کرت اصلی شامل محلول­پاشی با کیتوزان، نانوکیتوزان و شاهد و کرت فرعی شامل ارقام اراک، آذربایجان، سمیرم، یاسوج و تربت­حیدریه بود. از ابتدای کاشت تا مرحله گلدهی آبیاری منظم وسپس آبیاری قطع و اقدام به محلول­پاشی شد. بعد از ظهور 80 درصد گلچه در مزرعه نمونه­برداری از کرتها انجام و صفات تعداد شاخه­های فرعی، تعداد کپسول در گیاه، ارتفاع بوته، وزن هزار دانه و درصد روغن مورد ارزیابی قرار گرفت. درصد روغن و درصد اسیدهای چرب با استفاده از روش کروماتوگرافی گازی اندازه گیری شد. نتایج آزمایش نشان داد که اعمال تنش خشکی اجزاء عملکرد سیاهدانه را کاهش داد ولی سبب ارتقاء فاکتورهای کیفی همچون درصد روغن و برخی از اسیدهای چرب شد.بیشترین درصد روغن دانه در رقم آذربایجان (76/28 درصد) و کمترین در رقم سمیرم (39/26 درصد) مشاهده گردید.رقم یاسوج را میتوان به واسطه داشتن مقادیر بالای تعداد کپسول، وزن هزار دانه و وزن در متر مربع به عنوان رقم متحمل به تنش خشکی در نظر گرفت. تاثیر نانو­کیتوزان در تعدیل اثرات ناشی از تنش بهتر از کیتوزان بود. ارقام آذربایجان و سمیرم بیشترین مقدار اولئیک­اسید (امگا9)، رقم یاسوج بیشترین مقدار لینولئیک اسید (امگا6) و ارقام تربت حیدریه و اراک بیشترین مقدار لینولنیک اسید (امگا3) را به خود اختصاص دادند.

کلیدواژه‌ها

مراجع

References

  1. Akakuru, O.U., Louis, H., Amos, P.I., Akakuru, O.C., Nosike, E.I. and Ogulewe E.F. 2018.The Chemistry of Chitin and Chitosan Justifying their Nanomedical Utilities. BiochemPharmacol, 7(1): 241- 247.
  2. Bannayan, M., Nadjafi, F., Azizi, M., Tabrizi, L. and Rastgoo, M. 2008. Yield and seed quality of Plantagoovata and Nigellasativa under different irrigation treatments. Industral and Crops Prodcut, 27: 11-16.
  3. Barary, M., Kordi, S., Gerami, L.A., Hatami, A.,Mehrabi, A.A. and Ghanbari, F. 2014. Improving tolerance to water deficit using Zn foliar spraying in two common bean cultivars. Journal Crop Improvement, 16 (3): 641- 652.
  4. Bhatt, P.K., Patel, P.T., Patel, B.T., Raval, C.H., Vyas, K.G. and Ali, S. 2013. Productivity, quality, nutrient content and soil fertility of summer greengram (Vignaradiata) as influenced by different levels of vermicompost and phosphorus with and without PSB.International Journal of Agricultural Sciences,9: 659-662.
  5. Davazdah-Emami, S. and MajnonHosseini, N. 2009. Agriculture and the production of some medicinal plants and spices. Institute of Tehran University Publications and Printing, p 300. (In Persian)
  6. Dehaghani, M.S., Naeemi, A., Alamdari, A. and Jabbari, H. 2019. Effects of chitosan foliar application on quantitative and qualitative characteristics of German chamomile (Matricariachamomilla L.) under water deficit stress conditions. Iranian Journal of Medical Sciences, 5 (1): 121-133.
  7. El-Mekawy, M.A.M. 2012. Growth and yield of Nigella sativa L. plant influenced by sowingdate and irrigation treatments. American-Eurasian Journal of Agricultural & Environmental Sciences, 12(4): 499-505.
  8. EmamiBistgani, Z., Siadat, S.A., Bakhshandeh, A. and GhasemiPirbalouti, A. 2017. The effect of drought stress and elicitor of chitosan on photosynthetic pigments, proline, soluble sugars and lipid peroxidation in Thymus deanensisCelak in Shahrekord climate. Environmental Stresses in Crop Sciences, 10: 12-19.
  9. Faravani, M., Razavi, A.R. and Farsi, M. 2006. Study of variation in some agronomic and anatomic characters of NigellasativaL. landraces in Khorasan. Iran J. Med. Aromatic Plants, 22 (3): 193-197. (In Persian)
  10. Ghamarnia, H., Khosravy, H. and Sepehri, S. 2010. Yield and water use efficiency of (Nigella sativa L.) under different irrigation treatments in a semi arid region in the West of Iran. Journal of Medicinal Plants Research,4(16):1612-1616.
  11. Ghorbanli, M., BakhshiKhaniki, G.R., SalimiElizei, S. and Hedayati, M. 2011. Effect of water deficit and its interaction with ascorbate on proline, soluble sugars, catalase and glutathione peroxidase amounts in NigellasativaL. Iran Journal Medcinal and Aromatic Plants, 26(4): 466-476. (In Persian)
  12. Hefny, M.M. 2011. Agronomical and biochemical responses of white lupinLupinusalbusL. genotypes to contrasting water regimes and inoculation treatments. Journal of American Science, 7 (3): 187-198.
  13. Jahantighi, H. 2012. Effects of drought stress and different nitrogen levels on the quantitative and qualitative characteristics of Black Cumin (Nigella sativa L.) in Siatan region. University of Zabol Graduate School Faculty of Agriculture Department of Agronomy the Thesis Submitted for the Degree of M.Sc. Pp. 132.
  14. Kabiri, R.,Farahbakhsh, H. and Nasibi, F. 2014. Effect of drought stress on physiologicaland biochemical characteristics of Nigella sativa L. Iran Journal Medicinal and Aromatic Plants, 30(4):600-609. (In Persian)
  15. Li, B., Wang, X., Chen, R., Huangfu, W.G. and Xie, G.L. 2008. Antibacterial activity of chitosan solution against Xanthomonas pathogenic bacteria isolated from Euphorbia pulcherrima. Carbohydrat Polymer, 72: 287-292.
  16. Liu, C., Tan, Y., Liu, C., Chen, X. and Yu, L. 2007. Preparations characterizations and applications of chitosan-based nano particles. Journal of Ocean University of China, 6(3): 237–243.
  17. Manjunatha, G., Niranjan Raj, S., Geetha, N.P., Deepak, S., Amruthesh, K.N., and Shetty, H.S. 2009. Nitric oxide is involved in chitosan-induced systemic resistance in pearl millet against downy mildew disease.Pest Management Science, 65: 737-743.
  18. Mardanlo, E.,Dehdari, M. andMirshekari, A. 2018. Evaluation of drought tolerance in some black cumin (Nigella sativa L.) landraces. Journalof plant production,24 (3): 103-117. (In Persian)
  19. Muchate, N.S., Nikalje, G.C., Rajurkar, N.S.,Suprasanna, P. and Nikam, T.D. 2016. Plant Salt Stress: Adaptive Responses, Tolerance Mechanism and Bioengineering for Salt Tolerance. The Botanical Review, 82(4): 371-406.
  20. Nam, B.P. 2008. Effect of chitosan oligomer on growth and drought resistanceof coffee seedlings in green house. Thesis of Biology. Tay Nguyen University, DakLakProvince, Vietnam.
  21. Pongprayoon, W., Roytrakul, S., Pichayangkura, R. and Chadchawan, S. 2013. The role of hydrogen peroxide in chitosan-induced resistance to osmotic stress in rice (Oryza sativa L.). Plant growth regulation, 70(2):159-173.
  22. Rahmani, N., Valadabadi, S.A., Daneshian, J. andBigdeli, M. 2008. Effect of water deficitstress and nitrogen on oil yield of Calendulaofficinalis. Iranian J. Medicinal and Aromatic Plants,24: 101-08. (In Persian)
  23. RezaeiChiyaneh, E. and Pirzad, A. 2014. Effect of salicylic acid on yield, component yield and essential oil of Black cumin (Nigella sativa L.) under water deficit stress. Iran J Agric Res. 12(3): 427-437. (In Persian)
  24. Rezapor, A.R., Heidari, M., Galavi, M. and Ramrodi, M. 2011. Effect of water stress and different amounts of sulfur fertilizer on grain yield, yield components and osmotic adjustment in Nigella sativa L. Iran Journal and Medicinal and Aromatic Plants. 27(3): 384-396. (In Persian)
  25. Shabanzadeh, S. and Galavi, M. 2011. Effect of micronutrients foliar application and irrigation regimes on agronomic traits and yield of black cumin (Nigella sativa L.). Water Harvesting Research. 4 (1): 1-9. (In Persian)
  26. Sheikha, S.A. 2011. Physiological studies for different concentration from Biochikol0 20 PC (Chitosan) on bean plant. Journal Asian Science Research, 1 (2):73–86.
  27. Uthairatanakij, A.,Teixeirada Silva, J.A. and Obsuwan‚ K. 2007. Chitosan for Improving Orchid Production and Quality. Orchid Science and Biotechnology, 1: 1-5.
  28. Zare, M., Shokrpour, M. and Hashemi- Nejad, S.E. 2017. Correlation and path coefficient analysis in wheat (Triticumaestivum L.) under varios drought stress conditions. Bangladesh Journal of Botany, 46(4): 1309-1315.
  29. Zareie, S., Mohammadi-Nejad, G. and Sardouie-Nasab, S. 2013. Screening of Iranian safflower genotypes under water deficit and normal conditions using tolerance indices. Australian Journal of Crop Science. AJCS, 7(7):1032-1037.
 

 

اکوفیتوشیمی گیاهان دارویی

دوره 7، شماره 4
زمستان 1398
صفحه 83-96

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار